Dodano 18 października 2014 r.

Oficjalne otwarcie Galerii Faras w Muzeum Narodowym w Warszawie

17 października 2014 roku w Muzeum Narodowym w Warszawie odbyło się uroczyste otwarcie Galerii Faras. Wśród zaproszonych gości byli także przedstawiciele WSA!!! Otwarcie zostało objęte honorowym patronatem UNESCO oraz honorowym patronatem Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego (MKiDN) prof. Małgorzaty Omilanowskiej. To wielki sukces całego sztabu ludzi, który pracował przy tym olbrzymim przedsięwzięciu. Także WSA może pochwalić się swoim udziałem w projekcie wizualizacji Katedry Faras 3D! Autorką realizacji architektonicznej 3D jest Daria Tarara, inicjatorem projektu jest reżyser Władysław Jurkow (reżyser filmów wizualizacji Faras 3D) a opiekunem i koordynatorem Robert Manowski z Wyższej Szkoły Artystycznej. Zespół artystów i realizatorów: Daria Tarara, Agnieszka Boryczko, Mariusz Zdanowski, Rafał Witecki (wykładowca WSA), Marcin Fischer. Na planie pomagały także m.in. scenograf Krystyna Basak, absolwentki WSA: Katarzyna Brauła i Monika Braksal! Gratulacje dla wszystkich!

*Galeria Faras jest jedyną w Europie ekspozycją średniowiecznego malarstwa nubijskiego z Doliny Nilu na południe od I katarakty. Ponad 60 malowideł z okresu od VIII do XIV wieku pochodzi z kościoła katedralnego biskupów Faras, dużego ośrodka miejskiego w średniowiecznym królestwie Nobadii, na obszarach dzisiejszego Sudanu. Władcy Nobadii kontrolujący terytoria pomiędzy I a III kataraktą przyjęli około 548 roku chrzest z rąk misjonarzy przysłanych z Konstantynopola przez cesarzową Teodorę. W VII wieku w Faras, noszącym wówczas nazwę Pachoras, wzniesiona została pierwsza katedra, prawdopodobnie w tym samym miejscu, w którym w VIII wieku stanął kościół odkryty przez polskich archeologów uczestniczących w Kampanii Nubijskiej.

Była to wielka międzynarodowa akcja ratowania zabytków dawnych kultur, którym groziło zalanie wodami Jeziora Nasera, sztucznego zbiornika, jaki miał powstać po ukończeniu budowy Wysokiej Tamy w egipskim Asuanie. Malowidła odkryte przez pracującą w Faras ekipę polskich archeologów, wykonane na tynku techniką tempery, zostały zdjęte ze ścian przez konserwatorów z MNW i od 1972 były udostępnione publiczności wraz z elementami dekoracji architektonicznej katedry, jak też innych kościołów i budowli w Faras, epitafiami miejscowego duchowieństwa, a także wieloma cennymi znaleziskami z tego stanowiska, m.in. naczyniami ceramicznymi z miejscowych warsztatów.

W nowej aranżacji zabytki ze starszego kościoła, wzniesionego w 1. ćw. VII wieku w tym samym miejscu, w którym sto lat później zbudowano katedrę, będą pokazane w pierwszej części sali, przy wejściu. Tu stanie również makieta katedry umożliwiająca zapoznanie się z jej architekturą, a także topograficznym układem malowideł znajdujących się w muzealnych zbiorach. Dalej, w wydzielonym pomieszczeniu planowana jest projekcja filmu w technologii 3D ukazującego zrekonstruowaną katedrę, a także filmów poświęconych osobie prof. Kazimierza Michałowskiego, wybitnego polskiego archeologa, odkrywcy faraskiej świątyni i twórcy Galerii Faras. Tam też będzie można uzyskać szczegółowe informacje na temat Nubii, katedry, malowideł ściennych i ich ikonografii, polskich wykopalisk w Faras itp.

W dalszej części sali znajdą się malowidła pochodzące z klatek schodowych lub ścian zewnętrznych kościoła, m.in. przedstawienie św. Merkuriusza zabijającego cesarza Juliana Apostatę, wizerunek Matki Boskiej z małym Chrystusem na rękach oraz detale dekoracji architektonicznej z budowli meroickich, postmeroickich oraz kościołów w Faras. W gablocie przy przejściu do sali głównej będą prezentowane zabytki znalezione w grobowcach biskupów – unikatowy zespół świadectw związanych z obyczajami pogrzebowymi nubijskiego wyższego duchowieństwa. W następnej sali, imitującej wnętrze sakralne, znajdą się niemal wszystkie malowidła ścienne z naw i kaplic katedry, pokazane w układzie zbliżonym do oryginalnego rozmieszczenia w kościele. Odtworzony zostanie wystrój narteksu, z którego do Muzeum trafiła większość malowideł, a także nawy północnej, skąd pochodzi m.in. piękny wizerunek św. Anny, oraz dwóch kaplic po południowej stronie kościoła, gdzie znajdował się m.in. portret pustelnika Amone i wizerunki nubijskich biskupów Petrosa i Marianosa.

Uzupełnieniem ekspozycji malowideł będą gabloty z naczyniami ceramicznymi wytwarzanymi w Nubii i importowanymi z Egiptu koptyjskiego oraz z drobnymi znaleziskami pochodzącymi z polskich wykopalisk w Faras, Starej Dongoli, a także okolic IV katarakty, którym także groziło zalanie wodami innego sztucznego zbiornika budowanego na Nilu w tym rejonie.

W części sali głównej planowana jest również niewielka ekspozycja krzyży: etiopskich, egipskich, ruskich i rosyjskich, huculskich i ukraińskich, prezentująca ogromną różnorodność form i dekoracji krzyża jako przedmiotu służącego celom kultu liturgicznego i pobożności prywatnej chrześcijan w różnych regionach świata.

Autorami projektu architektonicznego przebudowy i modernizacji Galerii Faras im. Profesora Kazimierza Michałowskiego są Mirosław Orzechowski i Grzegorz Rytel.

Otwarcie Galerii Faras

Galeria Faras jest jedyną w Europie ekspozycją zabytków kultury i sztuki nubijskiej z okresu chrześcijańskiego. Do zbiorów muzealnych trafiły one dzięki polskim archeologom uczestniczącym w objętej patronatem UNESCO wielkiej międzynarodowej akcji ratowania pozostałości dawnych kultur Doliny Nilu rozwijających się na południe od I katarakty. Dzięki pracom badawczym prowadzonym na terenie starożytnego ośrodka miejskiego Faras w pobliżu granicy sudańsko-egipskiej odkryto dobrze zachowane ruiny kościoła katedralnego z VIII wieku. Jego ściany były pokryte wspaniałymi malowidłami o tematyce religijnej pochodzącymi z VIII–XIV wieku. 67 przedstawień malarskich, a także wiele innych dzieł faraskich znajdujących się w MNW, stanowi dziś największy i najcenniejszy zespół zabytków archeologicznych pochodzących z wykopalisk prowadzonych za granicą, jaki udało się pozyskać do polskich zbiorów muzealnych. Jesienią 2014 roku Galeria Faras zostanie udostępniona zwiedzającym w nowej, zmienionej aranżacji. W części sali zaprojektowanej tak, by oddawała nastrój panujący w historycznym wnętrzu sakralnym, znajdą się malowidła rozmieszczone podobnie jak w faraskiej świątyni. Oglądając je, będzie można posłuchać oryginalnych koptyjskich śpiewów liturgicznych. Dzięki multimediom, dla których przeznaczona zostanie specjalna przestrzeń, widz, także niepełnosprawny, zapozna się z dziejami Nubii chrześcijańskiej, architekturą, malowidłami katedry, z ich ciekawą ikonografią. Obejrzy zrekonstruowane w 3D wnętrze kościoła ze wszystkimi malowidłami, również tymi, które obecnie znajdują się w muzeum w Chartumie. Ekspozycję wzbogacą pokazy filmów archeologicznych i fotografii archiwalnych.
Otwarcie Galerii Faras zostało objęte honorowym patronatem UNESCO oraz honorowym partonatem Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego (MKiDN) prof. Małgorzaty Omilanowskiej.

*materiały organizatora